اجرای نمایشنامههای شکسپیر در کابل
یک گروه تئاتر افغانی به نام “راه سبز” در صدد است با اجرای نمایشنامههای شکسپیر، تصویر قالبیای که رسانههای غرب از افغانستان ارائه میدهند را تغییر دهد. این گروه اکنون به “فستیوال شکسپیر” دعوت شده است.
جنگ، انفجار بمب، شبیخونهای گروههای هوادار طالبان، تظاهرات علیه آمریکا و نیروهای ایساف، پیکرهای آغشته به خون کودکان و زنان قربانی بمبارانهای بیهدف، تصاویر غالب در رسانههای غربی از افغانستان و وضعیت سیاسی ـ اجتماعی این کشور است.
گروه تئاتری “راه سبز” که بازیگران آن هنرپیشگان حرفهای افغانی هستند، میکوشد با اجرای نمایشنامههای این درامنویس بزرگ بریتانیایی، از تاثیر یک سویهی این تصاویر قالبی بکاهد.
کورین جابر، کارگردان آلمانی سوریتبار، مبتکر اصلی این پروژه است. او در سال ۲۰۰۵ برای نخستین بار به افغانستان سفر کرد تا با همکاران خود در این کشور آشنا شود. نتیجهی این آشنایی، تشکیل گروه “راه سبز” بود که اجرای نمایشنامههای شکسپیر را به عنوان هدف اصلی فعالیتهای هنری خود انتخاب کرد. کورینا جابر بر این باور است که آثار شکسپیر وابسته به مکان و زمان خاصی نیست: «اغلب فراموش میشود که نمایشنامههای شکسپیر نه در انگلستان، بلکه مثلا در یونان و ایتالیا اتفاق افتاده است.»
به نظر این کارگردان ساکن برلین، موضوعهای آثار تراژدی و کمدی شکسپیر را میتوان به راحتی بهروز کرد و با اوضاع و شرایط روز افغانستان هماهنگ ساخت: «به عنوان مثال تلاشهای پدری در جستجوی خانوادهاش به خوبی با وضعیت کنونی حاکم در افغانستان همخوان است.»
اغلب تمرینهای گروه “راه سبز” در کابل صورت میگیرد. این امر ولی خالی از خطر نیست: در سال ۲۰۱۱ سالن محل تمرین “راه سبز”، به عنوان مثال، مورد حملهی خرابکاران قرار گرفت. در نتیجه، تمرینها برای مدتی به هندوستان منتقل شد.
یافتن بازیگر زن ساکن افغانستان، که اغلب به مشکلی لاینحل تبدیل میشود، یکی دیگر از دشواریهای گروه است. پروین مشتعل، یکی از هنرپیشگان پرکار “راه سبز”، در کانادا زندگی میکند. او میگوید: «من عاشق بازیگریام. وقتی روی صحنه میروم، احساس میکنم کسی نمیتواند به من صدمهبزند. بهخاطر این عشق همسرم را از دست دادم. هواداران طالبان او را کشتند، چون من به عنوان هنرپیشه در تلویزیون، سینما و تئاتر بازی میکردم.» پروین مشتعل از طالبان به نام “دشمنان فرهنگ” افغانستان نام میبرد و میگوید: «افغانها، به خصوص همهی دخترها و جوانان، تئاتر را دوست دارند.»
اما عبدل حقجو، بازیگر مرد گروه “راه سبز”، در افغانستان زندگی میکند: «من در کابل کار میکنم، خانواده دارم و خوشبختم. ما در افغانستان نمایش اجرا میکنیم، گاهی وظیفهی کارگردانی را هم به عهده میگیریم و به شهرهای مختلف سفر میکنیم تا نمایشها را به بچهها و بزرگها نشان بدهیم. ولی متاسفانه اینجا همه فکر میکنند که در افغانستان، فقط جنگ است.»
گروه “راه سبز” نمایشنامههای خود را تنها در افغانستان به اجرا در نمیآورد: «ما در تئاترها و فستیوالهای اروپایی هم بازی میکنیم.» این گروه چندی پیش به لندن و پس از آن به “فستیوال شکسپیر” شهر “نویس” در آلمان دعوت شد.
بیش از ۴۵۰ نفر نخستین اجرای گروه “راه سبز” را در این جشنواره به تماشا نشستند؛ نمایشی که به زبان دری و با زیرنویس انگلیسی اجرا شد. عبدل حقجو با فروتنی این موفقیت را به پای شناخت تماشاگران از شکسپیر و محبوبیت نمایشنامههای او در جهان مینویسد: «من از تمام تماشاگرانی که به خود زحمت دادند و به تماشای درامی به زبان دری نشستند، تشکر میکنم.»